Een van de meest populaire huisdieren is ongetwijfeld het konijn. Met zijn grote ogen, pluizige vacht en opvallende wipstaart, schattige oren en onweerstaanbare snuffelneusje is het misschien wel het meest aaibare dier van ons dierenrijk. Als huisdier zijn ze populair omdat ze redelijk makkelijk te verzorgen zijn, weinig ruimte in beslag nemen en onderhoud en verzorging niet te veel geld kosten. Wat je alleen niet moet vergeten is dat konijnen sociale dieren zijn, die het liefst soortgenoten om zich heen hebben. Het is dus aan te raden om meteen twee konijnen aan te schaffen als je dit dier graag als huisdier wilt houden. 

Hoeveel konijnensoorten zijn er?

In het wild zijn er 25 konijnensoorten. Van het kleine vulkaankonijn dat leeft in Mexico, tot de vele soorten katoenstaarten die in heel Amerika voorkomen. Het Bengaals konijn komt voor in Azië en het bedreigde Amamikonijn komt alleen voor op de Japanse Amami-eilanden. In Europa zien we voornamelijk het Europees konijn in het wild.

Binnen de groep huisdieren zijn er daarnaast nog 50 verschillende konijnenrassen. Deze hebben vaak mooie namen als Duitse korthaar, Blauwe van Sint Niklaas, Deilenaar of Witte van Hotot. Populaire rassen zijn: De rex, de Nederlandse hangoordwerg, de rode Nieuw Zeelander en de gevlekte Lotharinger. 

Zijn konijnen sociale dieren?

Konijnen zijn sociale dieren. Veel ervan leven in grote groepen die legers genoemd worden. De groepen bestaan uit vrouwtjes (voedsters) en mannetjes (rammelaars of rammen). Maar ook kleinere groepen of paren komen voor.

Veel konijnen leven in ondergrondse gangenstelsels, zogenoemde konijnenburchten. Maar niet allemaal. Zo zoekt het Bengaals konijn beschutting tussen hoog gras en bouwt het Amerikaanse waterkonijn bovengrondse nesten van plantenstengels.

Konijnen die als huisdier gehouden worden, zullen erg eenzaam worden als ze niet samen met soortgenoten leven. Dit levert stress op en ze zullen eerder angstig worden. Indien mogelijk geef je dus je konijn een vriendje. Bij voorkeur twee vrouwtjes of een gesteriliseerd/gecastreerd paartje. Het is belangrijk dat de konijnen elkaar al goed kennen. Anders moet je ze langzaam aan elkaar laten wennen. Liefst samen met iemand die weet hoe dat moet. 

Wat zijn de verschillen tussen hazen en konijnen?

• • Hazen zijn groter dan konijnen.
• • Een haas heeft langere oren en grotere voeten dan een konijn.
• • De vacht van een haas is in de winter lichter dan van een konijn. Ook heeft een haas zwarte vlekken op zijn vacht.
• • Pasgeboren haasjes zijn nestvlieders, ze komen behaard en met open ogen ter wereld en kunnen al na een paar dagen het nest verlaten. Konijnen worden kaal geboren, met gesloten ogen en zijn pas na drie weken er aan toe om het nest te verlaten.
• • Per keer krijgt een haas maar 2 tot 4 jongen, terwijl een konijn 4 tot 12 jongen per keer krijgt.
• • Hazen kunnen nog sneller rennen dan konijnen. 

Waarom houden we konijnen als huisdieren?

De Romeinen zijn begonnen met het houden van konijnen voor het vlees en de vacht. Beide werden zeer gewaardeerd, maar omdat konijnen zo klein zijn, woog de moeite van het jagen niet op tegen de opbrengst. De jacht was niet rendabel genoeg.

Ze vingen wilde konijnen en sloten ze op in ommuurde parkjes om ze te beschermen tegen roofdieren. Konijnen planten zich makkelijk voort en al snel zagen de Romeinen de aantallen toenemen.

Aangemoedigd door dit succes namen de Romeinen al snel konijnen mee naar de door hun veroverde gebieden, als voedsel voor de legioensoldaten. Op deze manier hielpen zij enorm bij de verspreiding van konijnen in het wild, want konijnen zijn goede gravers die makkelijk ontsnappen uit hun omheinde parkjes of hokken. Maar bovenal raakten de konijnen op deze manier ingeburgerd onder de mens. Sinds de tweede wereldoorlog gingen steeds meer mensen konijnen houden en werden ze langzaamaan één van de populairste huisdieren ooit.  

Waarom worden sommige konijnen agressief?

Angst en hormonen zijn de belangrijkste oorzaken van agressie bij konijnen. Helaas komt het vaak voor dat een schattig konijntje na verloop van tijd veranderd in een schoppend, bijtend en krabbend monstertje. Het is goed om te weten hoe dit veroorzaakt wordt.

Angst zorgt vaak voor problemen. Een konijn is in het wild een prooidier. Ze moeten altijd op hun hoede zijn voor roofdieren zoals vossen, roofvogels, wolven en katten. Een konijn die vaak opgepakt wordt of hoog in de lucht wordt getild associeert dit met het gevangen worden door een roofdier en ontwikkelt na verloop van tijd steeds meer stress en angst. Het is dus verstandig om een konijn zo min mogelijk op te pakken en deze zelf in en uit een hok te laten lopen.

Een tweede veroorzaker van agressief gedrag zijn opspelende hormonen. Konijnen raken na een paar maanden al in de puberteit wat tot gedragsverandering kan leiden. Vrouwtjes worden soms schijnzwanger en verdedigen hun ‘nestjes’, mannetjes worden territoriaal en vallen aan als je het hok wilt verschonen of eten wilt neerzetten. Tijdige castratie of sterilisatie door een goede dierenarts kan veel problemen voorkomen. 

Zijn konijnen slim?

Konijnen zijn slimmer dan je misschien zou denken. Ze kunnen goed getraind worden met eten als beloning. Veel konijnentrainers gebruiken dezelfde methode als hondentrainers om hun huisdier op te leiden: de zogenoemde clickermethode. Als je konijn een opdracht goed uitvoert, geeft de trainer met een clicker een signaal en krijgt het konijn daarna een snoepje of brokje eten. Zo kun je konijnen hele nuttige en leuke opdrachtjes aanleren!

Welke geluiden maken konijnen nog meer?

Omdat de geluiden zo subtiel zijn, worden ze vaak verkeerd ingeschat door mensen. Over het algemeen geldt dat als een konijn echt hard geluid maakt, er iets ernstigs aan de hand is. Dan staat hij doodsangsten uit of heeft hij erge pijn. Het is dus belangrijk om goed naar het dier te kijken. Een konijn dat zacht tandenknarst heeft het naar zijn zin. Maar als dit geluid harder is dan normaal, dan heeft hij waarschijnlijk erge pijn.

Een zacht fluittoontje betekent dat een konijn op zich niet boos of bang is, maar wel weer graag zijn eigen gang wil gaan. Bijvoorbeeld als hij op schoot zit en daar vanaf wil. Als hij hierin iedere keer belemmerd wordt, zal hij op den duur gaan knorren of blazen. Laat een boos of angstig konijn zoveel mogelijk met rust, tenzij het niet anders kan. Bijvoorbeeld omdat je hem moet helpen. Draag voor de zekerheid dan handschoenen, want een konijn kan bijten als hij boos of angstig is. 

Hoe planten konijnen zich voort?

Konijnen kunnen zich razendsnel voortplanten. Per keer werpt een vrouwtje meerdere jongen en direct daarna kan ze al weer bevrucht raken. Wilde konijnen raken bij vrijwel elke paring direct bevrucht doordat er dankzij de paring een eisprong plaatsvind. Alleen worden niet alle zwangerschappen voldragen. Als er weinig eiwitrijk voedsel voorhanden is, zal het lichaam de embryo’s zelf ‘oplossen’ waardoor er geen jongen geboren worden. Hierdoor worden - waarschijnlijk - wilde konijnenjongen voornamelijk tussen maart en augustus geboren terwijl tamme konijnen het hele jaar rond jongen kunnen krijgen. Deze laatste groep heeft namelijk een veel constantere aanvoer van eiwitrijk voedsel.

Konijnen zijn zoogdieren, wat betekent dat de jongen melk drinken bij de moeder (voedster). De rammelaars (mannetjes) hebben weinig te maken met de opvoeding. Zij dekken meerdere voedsters. Jonge konijnen zijn na ongeveer drie maanden al weer vruchtbaar, maar voor de groei en ontwikkeling van het dier is het beter als het vrouwtje dan nog niet meteen gedekt wordt.

Jonge konijnen worden blind en naakt geboren. Na drie weken verlaten ze het nest om op onderzoek uit te gaan.