Goudjakhalzen in Nederland

Wat mijn grote neef de wolf kan, kan ik ook! Zouden de goudjakhalzen die Nederland verkenden dat misschien gedacht hebben? Feit is in ieder geval dat wederom is vastgesteld dat goudjakhalzen langzaamaan bezig zijn met een opmars in Nederland. In 2016 en 2017 werden al goudjakhalzen waargenomen in Gelderland en in 2019 werd in Drenthe een exemplaar vastgelegd met een camera. Zeer recent werd bekend dat doodgebeten schapen in de Gelderse Ooijpolder het slachtoffer waren van een goudjakhals en niet van een wolf zoals eerst werd gedacht. Dit bleek uit DNA-onderzoek. Het lijkt dus niet uitgesloten dat de goudjakhals zich hier gaat vestigen.

Oorspronkelijk komt de goudjakhals – ook wel goudwolf of rietwolf genoemd – niet in West-Europa voor. Het is een Europees beschermde soort die zich zelfstandig de laatste decennia richting Noord- en West-Europa aan het uitbreiden is. De dieren leven net als wolven in roedelverband: een monogaam ouderpaar met hun jongen. Zodra de jongen twee jaar oud zijn, gaan ze op zoek naar een eigen territorium. Ze verblijven het liefst in de buurt van ondoordringbaar kreupelhout, maar komen verder in verschillende natuur- en cultuurlandschappen voor. De aanwezigheid van mensen lijkt geen belemmering te zijn voor de dieren. Sterker nog: kleine huisdieren en afval zijn zelfs makkelijke maaltijden voor goudjakhalzen.

Het zijn namelijk geen kieskeurige eters. Ze jagen voornamelijk op kleine zoogdieren zoals muizen, hazen, konijnen en ratten. Ook vogels, vissen, amfibieën en hoefdieren staan op het menu. Afhankelijk van het seizoen worden zelfs knollen, wortels en vruchten gegeten. In enkele gevallen brengen goudjakhalzen schade toe aan (jong) vee zoals schapen, lammetjes, veulens of kalfjes. Maar in omringende landen zijn ze minder schadelijk dan de lokale wolven of verwilderde honden. De goudjakhals lijkt daarmee meer op een vos dan op een wolf.

Goudjakhals kan nuttig zijn in Nederland

Deskundigen denken dat de goudjakhals zelfs wel nuttig kan zijn in Nederland. Het is een behendige jager die op natuurlijke wijze de grote populaties beverratten, muskusratten en ganzen in toom kan houden. Ondanks dat hij grote overeenkomsten vertoont met de inheemse vos in keuze van leefgebied en voedsel kunnen deze twee prima naast elkaar leven in Nederland. In gebieden waar goudjakhalzen en wolven beide voorkomen, vermijd de wolf vaak de terreinen waar de goudjakhals zich wel makkelijk aanpast. Ook deze twee soorten jagers kunnen dus prima naast elkaar leven.

Het zal misschien nog lang duren voor goudjakhalzen zich gaan voortplanten in Nederland. Maar net als bij de wolf kan het dan wel ineens snel gaan. De vrouwtjes kunnen onder gunstige omstandigheden grote worpen voortbrengen, wat bijdraagt aan hun snelle uitbreiding. De tijd zal leren of dat hier in Nederland het geval is én welke plaats de goudjakhals dan gaat innemen in ons ecosysteem!