Nieuwe bijensoorten in Nederland gesignaleerd

Al lange tijd maken wetenschappers zich zorgen over het verdwijnen van wilde bijensoorten. Een gedeelte van de bijensoorten is namelijk al uitgestorven en veel bijen worden in hun voortbestaan bedreigd. De mate waarin dat gebeurt wordt aangeduid met de categorieën gevoelig, kwetsbaar, bedreigd, ernstig bedreigd en verdwenen. Uit een grootschalig onderzoek in 2018 bleek dat maar liefst 46 soorten uit Nederland verdwenen zijn en 30 soorten ernstig bedreigd worden. Tel daar nog eens de ruim honderd soorten bij op die het – in meer of mindere mate –  moeilijk hebben en dan snap je de ongerustheid.

Gelukkig is er af en toe ook goed nieuws te melden. In Brabant en Limburg zijn namelijk onlangs twee – voor Nederland – nieuwe soorten waargenomen. In Limburg werden in mei exemplaren van de zwartbuikbehangersbij gezien. Deze bij komt onder andere voor in Duitsland maar normaal gesproken leeft hij vooral in berg- en heuvellandschappen boven de 500 meter grens. Zijn naam dankt hij aan de manier waarom hij een nest maakt: met zijn kaken knipt hij kleine stukjes blad uit planten en daarmee ‘behangt’ hij zijn nest. Deze laatste maakt hij in holletjes van dood hout, plantenresten en in de grond.

Goede voorbode: meer bijen zullen volgen

Het is nog niet helemaal duidelijk waarom de zwartbuikbehangersbij zijn oorspronkelijke voorkeur voor hoger gelegen gebieden aan het aanpassen is, maar feit is dat de bij zich hier thuis voelt. Tijdens de landelijke bijen telling in mei werd duidelijk dat er in Limburg meerdere exemplaren waren, met daarbij bovendien nestelende vrouwtjes. Dit wijst er op dat deze exemplaren hier de winter ook al hebben doorgebracht.

De tweede bij die in de afgelopen periode in Nederland is waargenomen is de tweecellige zandbij. Vandaar de naam. De komst van deze bij is eenvoudiger te verklaren. De stijgende temperaturen en zachte winters verklaren voor een groot deel waarom deze van oorsprong uit Noord- Afrika en Zuid-Europa afkomstige bij steeds verder naar het noorden trekt. Eerder werd hij al waargenomen in het zuiden van Duitsland.

Deskundigen verwachten dat de tweecellige zandbij een goede voorbode is van zuidelijke plant- en diersoorten die zich verplaatsen naar noordelijker gelegen gebieden. Ook de roestige zandbij, zwartpootwolbij en glimmende metselbij zijn voorbeelden van zuidelijke bijensoorten die de afgelopen jaren in Nederland werden waargenomen. De verwachting is dat er nog meerdere soorten zullen volgen.