Haaien sterven uit door overbevissing

Wetenschappers roepen overheden op om actie te ondernemen: veel haaiensoorten zijn inmiddels ernstig bedreigd in hun voortbestaan. De belangrijkste reden? Overbevissing op internationale wateren. De wetenschappers vergeleken data van de afgelopen vijftig jaar met elkaar en kwamen tot de conclusie dat 75% van de haaiensoorten nu met uitsterven bedreigd worden. Het totale aantal haaien en roggen in de oceanen is met 71 procent afgenomen.

Veel wetenschappers brengen al lange tijd (alarmerende) cijfers in kaart van specifieke gebieden en haaiensoorten. Door tijdens een grootschalige studie alle cijfers wereldwijd met elkaar te vergelijken werd de complete omvang van de schade inzichtelijk. De wetenschappers doen nu een dringende oproep aan overheden om de bestaande afspraken rondom visserij verder aan te scherpen, want in de praktijk hapert er nogal wat aan de naleving van die afspraken omdat ieder land zichzelf controleert.

Het is de wetenschappers ook duidelijk dat overbevissing de oorzaak is van de zeer snelle achteruitgang van de haaien- en roggenpopulatie. Rond het jaar 2000, de laatste eeuwwisseling, doodden vissers naar schatting zo’n 63 tot 273 miljoen haaien per jaar. Aangezien haaien en roggen zich maar langzaam voortplanten en ook zeer vaak onbedoeld in visnetten terecht komen (door bijvangst of weggegooide visnetten), lopen de aantallen sindsdien heel hard terug.

Welke haaien zijn het ergst bedreigd?

De onderzoekers richten zich in het onderzoek op de haaien en roggen die vooral in open zeeën en oceanen voorkomen. In totaal zijn 154 soorten daarvan beoordeeld als bedreigd of ernstig bedreigd.

De witpunthaai, grote hamerhaai en geschulpte hamerhaai kwamen veertig jaar geleden nog algemeen voor, maar zijn in aantallen hard achteruitgegaan. Ook de makreelhaai, schemerhaai en pelagische voshaai staan er slecht voor. Bij de roggen is de reuzenmanta ernstig bedreigd.

Gelukkig kan het tij nog gekeerd worden door het aanscherpen van de visserijregels. Vermindering van de vangst en beschermde gebieden waar niet gevist mag worden kunnen bijdragen aan het herstel van de diverse soorten. Op deze manier heeft de Verenigde Staten ervoor gezorgd dat de witte haai aan het terugkeren is aan de oost- en westkust van dit land. Zij laten als een van de weinige landen zien dat het tegengaan van een sterke afname mogelijk is door middel van beheer.

De onderzoekers hopen dat overige landen en visserijbeheerders een flinke wake-up call krijgen door de schrikbarende cijfers en zij – net als in de V.S. – een start maken met verantwoord beheer.