Rendieren

Het liedje dat bij ieder mens bekend is: Rudolph the red nose reindeer. Rendieren zijn vooral heel populair bij de kerst tijden. Met de fouten kersttruien. Maar: wat is er bekend over deze evenhoevigen dieren. En waarom worden deze dieren en de kerstman geassocieerd met elkaar?

Even voorstellen

De Rendieren (Rangifer Tarandus) vallen onder de zoogdieren en behoort tot de familie van de herten en de orde evenhoevigen. In Noord Amerika worden ze ook wel caribous genoemd. De naam komt uit het Frans, deze term is dan weer overgenomen uit het Mi'kmag uit Canada. De naam Galipu staat voor sneeuwschepper, zo komen de rendieren ook aan hun eten.

Er zijn Toendrarendieren en Bosrendieren, deze zijn ook onder te verdelen in soorten. De Toendrarendieren leven afwisselend tussen de toendra en het bos. Terwijl het bosrendier alleen in de bossen leeft en ze zijn goed bestendig tegen de kou.

In Antartica worden de rendieren gehouden in kuddes voor voedsel, vervoer en hun geweien.

Uiterlijke kenmerken van de rendieren

De rendieren hebben een schofthoogte van ongeveer 85 en 150 cm. Hindes (vrouwtjes) worden tussen de 162 en 205 cm lang terwijl de mannetjes (bokken) tussen de 180 en 214 cm worden. En de gewichten zijn ook verschillend.

De hoeven

Deze rendieren hebben gespleten hoeven die aanpassen aan het seizoen. In de zomer worden de kussentjes sponzig zo hebben ze betere grip. In de winter worden de kussentjes kleiner en komt de hoef bloot te liggen. Zo hebben ze goede grip in de sneeuw en op het ijs. Ze graven met de hoeven ook naar korstmos. Het is dan ook een belangrijke voedingsbron van de rendieren.

De vachtkleuren

Deze kunnen sterk verschillen. Sommige zijn bijna wit maar ook bijna geheel zwart, het verschilt per soort. Noordelijk levende rendieren hebben een lichtere vacht dan de rendieren die in het Zuiden leven. Ook kleurt de vacht mee met de omgeving.

Verschillende ogen

De ogen kleuren mee met het seizoen. Dat komt door het tapetum lucidum in de ogen: het laagje cellen achter in het netvlies die een licht reflecterende laag vormt. Daardoor worden de ogen ook aangepast op het weer in Antartica. In de zomer wordt geel licht gereflecteerd en in de winter worden deze blauw. Daardoor wordt het zicht wel minder in de winter.

Het gewei

Beide geslachten hebben geweien, terwijl van de andere hertachtigen alleen de bokken (mannetjes) een gewei hebben. De mannelijke geweien zijn wel groter dan die van de vrouwtjes.

Leefgebieden en migratie van de rendieren

Oorspronkelijk komen de dieren van Oost-Europa, Scandinavië, Mongolië en Groenland. Tegenwoordig wonen de dieren alleen nog maar in het Noorden zoals Rusland, in de Verenigde Staten kan men de rendieren nog wel los zien lopen. In Europa vind je de rendieren alleen nog maar in Noorwegen en Finland.

De Bosrendieren kunnen voornamelijk gevonden worden in hetzelfde gebied, het Toendrarendier migreert ieder jaar. Dat kan soms om 5000 km gaan, waar tegen een rendier zo'n 19 tot 55 km kan reizen iedere dag.De migratie in de lente brengt veel kuddes samen waardoor er groepen van 50.000 tot 500.000 rendieren. In de herfst is dit minder.

De rendieren zwemmen ook een stukje tijdens de migratie, de rendieren komen dan een brede rivier tegen en steken deze gewoon over. Ze kunnen goed zwemmen tot wel 6,5 km/uur.

Door mensen gehouden rendieren zijn vooral te vinden in Europa, op de Scandinavische eilanden. Er leeft ook een kudde van 150 rendieren in Schotland. In Rusland worden deze rendieren nog gebruikt als vervoersmiddel.

Wat eten de rendieren?

Het zijn herkauwers en hebben net zoals koeien 4 magen. Gegeten wordt: korstmos en wilgenbladen. Wanneer hun eigen gewei is afgevallen eten ze hier ook van, dit gebeurt wanneer voedsel schaars is maar ook eten ze vissen enzovoort.

Rendieren en de (kerstman)

Twee onlosmaakbare dingen de slee wordt namelijk getrokken door rendieren. De aller eerste vermeldingen van rendieren en de kerstman was te vinden in het gedicht genaamd 'een bezoek van de kerstman' uit 1823. Ook wel bekend als de nacht voor kerstmis. De vader van een gezin maakt zich klaar voor bed wanneer hij geluiden van buiten af hoort komen. Deze familie ziet dan de kerstman op een slee waar acht rendieren voor vastzitten. Die vervolgens weg vliegen nadat de kerstman de cadeautjes heeft afgegeven door de schoorsteen.

De rendieren werden Dasher, Dancer, Prancer, Vixen, Comet, Cupid, Donder en Blitzen genoemd. Daarna wordt Rudolp pas geboren met zijn rode neus die later de slee van de kerstmand leidde.

Interessante feitjes en weetjes over de rendieren

Rendieren maken een klikkend geluid met hun hoeven wanneer ze gaan lopen. Dit komt door de manier hoe hun knieën in elkaar zitten. Wanneer er een pees over een stukje bot schuift in hun poten komt dat geluid naar voren. Dit geluid wordt erger hoe groter het rendier is. Door het geluid kan men er achter komen welke sociale positie het dier heeft in de groep.

Rendieren zijn dan ook de enige hert achtige waar het vrouwtje een gewei groeit. Tijdens het groeien van dit gewei kan het worden bedekt met een zachte laag, een beetje zoals een fluweel stofje. Wanneer het gewei is uitgegroeid valt het gewei af, dit kunnen de rendieren merken doordat het fluwelen laagje er dan eerst vanaf valt.

De verpulverde rendiergeweien worden in Azië verkocht als een medisch supplement, de afrodisicum en voedingssupplementen. Om zo de geslachtsdrift te stimuleren.

In Noord Rusland worden de rendieren nog ingezet voor het trekken van de slee. Wanneer je een slee met rendieren hebt kun je 20 tot 25 kilometer afleggen. Waar een hondenslee wel 180 km/dag af kan leggen. Maar de rendieren hebben het voordeel, omdat de rendieren eigen eten verzorgen. De sledehonden hebben dan dagelijks zo'n 10 tot 14 kilo aan verse vis nodig. Daar kun je zo'n vijf tot zeven honden mee voeren.

Het Russische leger gebruikte tijdens de tweede wereldoorlog de rendieren als lastdieren om voedsel, post en munitie te vervoeren van de ene naar de andere plek. De rendieren werden dan ook ingezet om de gewonde soldaten en piloten mee te nemen. Ook vervoeren ze uitrusting van de soldaten. In totaal ging het op dat moment om 6000 rendieren.

Een jong en klein rendier van een dag oud kan nu al harder lopen dan een getrainde Olympische sprinter. Rendieren kunnen dus ook zeer goed zwemmen, terwijl ze aan het zwemmen zijn komen ze vaak boven water meer dan men verwacht. De haren van de rendieren zijn het bovenste gedeelte van hun vacht is hol. Door de lucht blijven de rendieren drijven.