Bruine rat (Rattus norvegicus)

De bruine ratten zijn zoogdieren en vallen onder de orde knaagdieren. Ratten zijn muisachtigen. De bruine rat wordt ook wel rioolrat of waterrat genoemd. Oorspronkelijk komt de bruine rat uit Azië. Het is onduidelijk maar het vermoede is dat de ratten nog leven in het noorden van China en Mongolië waar de ratten in holen verblijven. Vanuit Azië is de bruine rat over de hele wereld verspreid. In Europa is de bruine rat rond de Middeleeuwen voor het eerst aangetroffen. Een eerste beschrijving van de aanwezigheid van de bruine rat dateert pas uit de 18e eeuw. Rond 1727 is de eerste notitie gemaakt in Nederland. Op dit moment komt de bruine rat niet voor op de Waddeneilanden Vlieland en Ter Schelling.

Kenmerken bruine rat

De naam van de bruine rat is niet geheel terecht. De rat heeft namelijk verschillende kleurvariaties. De rug is meestal geelbruin grijs en de onderkant kent meer een wittere kleur. Er komen ook zwarte bruine ratten voor. De witte ratten zoals deze in laboratoriums als testdieren worden gebruikt stammen af van de bruine rat.

De bruine rat is tussen de 22 en 27 centimeter lang en heeft een staart van 18 tot 22 centimeter. De kop-romp is altijd langer dan het kopgedeelte, dit in tegenstelling tot de zwarte rat. De staart is dik en kaal en heeft tot 200 ringvormige schubbetjes. De kop van de bruine rat heeft snorharen en zonder haar bedekte oorschelpen. De oren steken ongeveer 1 centimeter boven de vacht uit. Deze dieren zijn in de winter veel te vinden in schuren of kelders en zijn in de zomer juist buiten. Zomers is de bruine rat veel te vinden in het riool, vuilstortplaatsen, fabrieksterreinen of grachten.

De bruine rat kan erg goed zwemmen en heeft daardoor ook de naam waterrat. Ook andere soorten ratten zoals de woelrat.

Voedsel

De bruine rat is een alleseter en heeft de voorkeur voor dierlijk voedsel zoals muizen, hoenders, eenden en ganzen. Ook kan de bruine rat stukken vlees van een varken bijten. Naast vlees behoren ook granen, vruchten, zaden en bollen tot een goede voedsel bron voor deze rat.

Voorplanting

Het vrouwtje kent een ovulatietijd van 6 uur. In deze 6 uur wordt het vrouwtje paart het vrouwtje tot honderden keren en wordt door vele mannetjes achtervolgd. De draagtijd van de bruine rat is 22 tot 24 dagen en er worden ongeveer 8 jongen geboren. Na twee weken gaan de oogjes van de ratjes open en een week later verlaten de ratjes het hol.

De vrouwtjes delen soms een kraamkamer en brengen gezamenlijk de ratjes groot. Na 3 maanden zijn de mannetjes ratten geslachtsrijp. Bij de vrouwtjes duurt dit iets langer. Er worden ongeveer 5 nestjes per jaar geworpen door de bruine rat.

Gevaar bruine ratten

De bruine ratten vormen een gevaar voor de volksgezondheid. Via ratten worden ziekten verspreid waaronder de ziekte van Weil, paratyfus, hondsdolheid, varkenspest en mond-en-klauwzeer. In de 14e ging de pest (zwarte dood) over de wereld en stierf een kwart van de Europese bevolking.