De Andescondor (Vultur gryphus) wordt meestal condor genoemd en de wetenschappelijk naam is Vultur Gryphus. De Andescondor is een gier en dankt zijn bekendheid met name aan het feit dat het de grootste vogel ter wereld is. Deze vogels gebruiken de thermiek die van de rotswanden opstijgt en vliegen vanaf deze rotswanden op om vervolgens urenlang met weinig moeite, spiraalsgewijs te zweven, op zoek naar aas. Ze kunnen per dag meer dan 100 km op extreem grote hoogte rondvliegen op zoek naar voedsel.

Andescondor

De Andescondor valt onder de orde Accipitriformes, onder deze orde vallen de families:

  • Familie Havikachtigen (Accipitridae)
  • Familie Gieren van de Nieuwe Wereld (Cathartidae)
  • Familie Visarenden (Pandionidae)
  • Familie Secretarisvogels (Sagittariidae)

De Andescondor is ingedeeld in de familie gieren van de nieuwe wereld.

Wat is de grootste vogel ter wereld?

Het belangrijkste kenmerk van de andescondor is natuurlijk de spanwijdte van 2,7 tot wel 3,2 meter, waarmee hij de grootste vogel ter wereld is. Niet de grootste spanwijdte overigens (de grote albatros met 3,7 meter en de kroeskoppelikaan met 3,5 meter gaan de andescondor voor op deze ranglijst), maar de andescondor heeft wel het grootste vleugeloppervlak van allemaal. De Andescondor weegt tussen 7,7 en 15 kg en varieert in lengte van 97,5 tot 128 cm. De spanwijdte van 3,2 m is de grootste van alle landvogels. De snavel is aan het uiteinde haakvormig en dient om rottend vlees van een prooi los te scheuren. De basis van de boven- en ondersnavel is donker en de rest van de snavel is ivoorkleurig. Van kop tot staart is de lengte van deze vogel 1,2 tot 1,3 meter. Het gewicht van de mannetjes is 11-15 kg en van de vrouwtjes 8-11 kg. De andescondor heeft net als veel gieren een kale kop, die makkelijk schoon te houden is. Volwassen exemplaren hebben een witte kraag (bij de mannetjes die groter dan bij de vrouwtjes) en zwarte veren. Op de vleugels zie je bij volwassen andescondor witte vlekken / strepen.

Gedrag

Een Andescondor is monogaam en vormt waarschijnlijk een paartje voor het leven. Ze zijn overdag actief en brengen het grootste deel van de tijd zwevend in de lucht door. Zowel volwassen Andescondors als de jongen slapen gezamenlijk op rotsrichels, maar broeden niet gezamenlijk. In Patagonië in Argentinië zijn grote aantallen (196) condors waargenomen op gemeenschappelijke slaapplaatsen. Het gebruik van deze slaapplaatsen neemt toe tijdens de zomer en herfst. De sociale interacties op slaapplekken vertoont een rangorde in dominantie waarbij mannetjes dominant zijn over de vrouwtjes en volwassenen dominant zijn ten opzicht van de jongen. Dit dominante gedrag leidt tot segregatie van slaapplaatsen waarbij dominante individuen bij voorkeur bepaalde slaapplaatsen bezetten met een optimale hoeveelheid zon en bescherming tegen de wind. Zoals veel gieren doet de Andescondor ook aan urohydrose. Dit is de gewoonte van bepaalde vogelsoorten om de poten te bedekken met de eigen ontlasting. Een van de voornaamste redenen hiervoor is thermoregulatie. Wanneer het water in de ontlasting verdampt, worden de bloedvaten onder het huidoppervlak afgekoeld. De poten zijn dus vaak wit gekleurd door urinezuur. Een Andescondor is niet bijzonder territoriaal, behalve als het gaat om de verdediging van het nest. Een gebied van 1 kilometer rondom het nest wordt krachtig verdedigd tegen andere condors en potentiële nestroofdieren.

Wat eet een Andescondor?

Een andescondor vliegt soms wel meer dan 200 kilometer op zoek naar voedsel. Een andescondor is een echte gier en eet voornamelijk kadavers. In het binnenland van grote zoogdieren zoals lama’s en alpaca’s en langs de kust dode zeezoogdieren zoals zeeleeuwen.

Waar leeft de Andescondor?

De andescondor is terug te vinden in de Andes. In Venezuela, Ecuador, Peru, Bolovia en zelft tot in Chili en Argentinië. De condor kan leven tot een hoogte van wel 5.000 meter. Andescondors leven in de bergen en kustberggebieden in het Andesgebergte in Zuid-Amerika. Ze komen tot 5.500 m hoogte voor en geven de voorkeur aan grote open gebieden waar ze de prooien goed kunnen waarnemen. Ze slapen en nestelen op rotswanden, in kleine rotsrichels of in grotten. Men dacht dat de wilde populatie in Venezuela was uitgeroeid, maar toch worden ze daar nog af en toe waargenomen. Vermoedelijk neemt de populatie op de bergtoppen van de Andes in Colombia en Ecuador af. In Brazilië en Paraguay komen ze niet meer voor. Dichtere populaties komen voor in de regio's ten zuiden van het noordelijke Peruaanse laagland, waar ze in de uitgestrekte gebieden van de hoogland prairies, woestijnen en kustgebieden leven.

Voortplanting

De Andescondor is geslachtsrijp wanneer het dier de leeftijd van 5 á 6 jaar bereikt. De kam op de kop van de mannetjes verandert dan van kleur: van rood naar geel. Op deze manier trekken ze de aandacht van de vrouwtjes. De Andescondor is monogaam. Ieder twee jaar zal een koppel eieren leggen hoog op een onherbergzame plek in de bergen. Als het ei uitkomt zullen de ouders de jonge vogel gedurende de eerste 6 maanden op de broedplaats voeren. En wanneer de jong het nest verlaat zal deze nog 6 maanden gevoerd worden. Beide ouders nemen deel aan het broeden van het ei en het voeren van het jong. Maar mannetjes voeren de jongen vaker dan de vrouwtjes. Ze wisselen elkaar af, waarbij één van beide ouders de eerste 1 tot 2 maanden altijd op het nest is. Daarna brengen ze geleidelijk aan meer tijd buiten het nest door, maar wel in de buurt van de nestplaats. Mannetjes kunnen vrouwtjes met geweld uit het nest verdringen om het broeden over te nemen. Er is ook waargenomen dat mannetjes de vrouwtjes voor of na het uitkomen van het ei uit het nest verjagen. De eieren zijn blauwachtig wit van kleur, wegen ongeveer 280 gram en zijn 7,6 tot 10,1 cm lang. Het ei wordt in 54 tot 58 dagen uitgebroed, waarna er een donzig kuiken uitkomt. De kuikens worden door beide ouders verzorgd tot ze 6 tot 7 maanden oud zijn. Jonge vogels blijven tot 2 jaar bij hun ouders, of tot wanneer het paartje weer gaat broeden. Ze worden pas geslachtsrijpheid als ze 6 tot 11 jaar oud zijn. Een andescondor is een vogel die langzaam volwassen wordt en zeer oud kan worden. De echte maximale levensduur in het wild is onbekend, maar wordt geschat op ongeveer 50 jaar. In januari 2010 stierf een in het wild geboren andescondor in gevangenschap op bijna 80-jarige leeftijd in de Beardsley Zoo in Bridgeport in Connecticut. Dit is was de oudst gekende andescondor ter wereld.

Is de Andescondor bedreigd?

De Andescondor wordt ernstig bedreigd. De aantallen condors gaan snel achteruit. Soms worden ze gevangen voor de verkoop van botten en veren of om ze in kooien te houden en ze te tonen aan toeristen. Daarnaast worden ze regelmatig vergiftigd door lokale boeren die de condors zien als een bedreiging voor hun vee. Daarnaast wordt het leefgebied van de Andescondor steeds meer verkleind door de oprukkende invloed van de mens. De andescondor plant zich langzaam voort en daardoor is oversterfte door menselijk toedoen erg kwalijk. Landbouwpraktijken, toerisme en door de mens vergiftigde roofdieren hebben veel impact en daardoor staat de condor ook als ‘gevoelig’ op de lijst van de IUCN. Naast de mens hebben de grootste roofvogels op aarde ook last van de concurrentie van de zwarte gier, die meer en meer voorkomt in het leefgebied van de andescondor. Het aantal volwassen vogels wordt op 6700 geschat.